Voor het eerst Europese sancties voor daders van seksueel geweld
De Europese Unie legt voor het eerst sancties op vanwege seksueel geweld tegen vrouwen. De lidstaten nemen strafmaatregelen tegen negen personen en drie organisaties. Vera Tax is blij met het besluit, maar waarschuwt voor symboolpolitiek en roept Europa op om ook de hand in eigen boezem te steken.
Aan de vooravond van internationale vrouwendag komen de Europese lidstaten met sancties voor seksueel geweld tegen vrouwen. Vanaf vandaag staan negen personen en drie organisaties uit Afghanistan, Iran, Rusland, het bezette deel van Oekraïne, Myanmar, Zuid-Sudan en Syrië op een zwarte lijst.
Zij kunnen niet meer bij bankrekeningen in de EU en mogen niet meer reizen naar landen in de EU. Ook bedrijven in de EU mogen geen zaken met hen te doen.
Aanleiding zijn de vele verhalen over verkrachtingen en andere vormen van seksueel geweld in oorlogsgebieden. Schrijnend zijn de verhalen uit Oekraïne en Zuid-Sudan, maar bijvoorbeeld ook het stelselmatig schenden van vrouwenrechten in landen als Afghanistan en Iran.
Ik ben blij dat het tegengaan van seksueel geweld nu hoog op de Europese agenda staat, ook bij de lidstaten. Dat vragen het Europees Parlement en de commissie Vrouwenrechten en Gendergelijkheid waar ik in zit al lang.
Laten we wel waken voor symboolpolitiek. Dit sanctiepakket kan geen eenmalige actie zijn, we mogen niet aarzelen om de lijst uit te breiden. En we moeten ons blijven inzetten om seksueel en gendergerelateerd geweld ook structureel aan te pakken.
Het artikel gaat verder onder de foto.
Gendergerelateerd geweld
Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 45% (!) van de vrouwen in de EU te maken heeft gehad met fysiek of seksueel geweld. Wereldwijd worden elke dag 137 vrouwen vermoord door hun partner of een familielid. En jaarlijks worden wereldwijd 150 miljoen meisjes verkracht of het slachtoffer van seksueel geweld, vaak door iemand uit hun directe omgeving.
Gendergerelateerd geweld is nog steeds een grote bedreiging, en het moge duidelijk zijn dat vrouwen in onevenredig grote mate getroffen worden. Helaas dienen oorlog en conflict vaak als een katalysator voor nog meer seksueel en gendergerelateerd geweld.
Een goed signaal
Meer dan ooit is het noodzakelijk om vooruitgang te boeken en korte metten te maken met dit verwerpelijke gedrag. Deze sancties zijn daarom een goed signaal.
Vorig jaar werd ik verkozen tot bestuurslid van PES Women, onderdeel van PES, het netwerk van sociaaldemocratische partijen in Europa. PES Women zet zich actief in voor vrouwenrechten. Ook vanuit die rol pleit ik ervoor dat Europa het voortouw neemt om gendergerelateerd geweld een halt toe te roepen.
Belangrijke factor hierin is het blootleggen van het functioneren van conservatieve, religieuze anti-gender bewegingen, die een enorme invloed hebben op het terugdringen van zwaarbevochten gendergelijkheid.
Hand in eigen boezem
Hoewel we onszelf graag op de borst kloppen wanneer het gaat over vrouwenrechten en bestrijden van geweld, is er ook in de EU nog werk te verzetten.
Vandaag zijn er nog steeds landen, zoals Rusland, Tsjechië en Hongarije, die de Istanbul Conventie wel ondertekenden, maar niet hebben geratificeerd, een vereiste om het verdrag daadwerkelijk bindend te laten zijn. Turkije – waar het verdrag nota bene werd ondertekend – en Polen willen hun handtekening onder het verdrag vandaan halen, omdat het in strijd is met ‘traditionele familiewaarden’ of ‘schadelijke ideologieën’ bevat.
Wat is de Istanbul Conventie?
De Istanbul Conventie is een juridisch bindend verdrag bedoeld om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te bestrijden. Meer dan tien jaar geleden werd het opgesteld door de Raad Van Europa, een internationale organisatie waar 47 landen lid van zijn. In het verdrag staat welke vormen van geweld strafbaar zijn.
In sommige Europese landen staan de reproductieve rechten van vrouwen onder druk. De al vrij strenge Poolse abortuswetgeving werd eind vorig jaar nog wat strenger. Abortus bij een foetus met een aangeboren afwijking is ongrondwettelijk, besliste het Poolse Hooggerechtshof. De conservatieve regering slaat zo haar slag .
De meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek tonen dat femicide in Nederland een groot probleem is. Afgelopen tijd werden gemiddeld 43 vrouwen per jaar omgebracht. Bij moord of doodslag op mannen is de dader in iets meer dan 4 procent van de gevallen de partner of ex-partner. Bij vrouwen is dat in meer dan de helft van de gevallen. In het overgrote deel van de zaken gaat het om mannen die een scheiding niet accepteren.
Wat is femicide?
Femicide, ook wel vrouwenmoord. Een heldere definitie is er niet, het woord staat ook nog niet in de Van Dale. Maar het is een term voor het doden van een vrouw of meisje omdat die vrouw zijn. Het is een haatmisdrijf tegen vrouwen.
Het Europees Instituut voor Gendergelijkheid hanteert een bredere definitie. Het spreekt ook in andere gevallen van femicide, bijvoorbeeld als een vrouw uit eerwraak wordt gedood of omdat ze lesbisch is of niet langer in de prostitutie wil werken.
Europese wetgeving
Het moge duidelijk zijn dat er ook binnen de EU nog een lange weg te gaan is. De sancties die nu door de lidstaten worden opgelegd zijn zeker een stap in de goede richting, maar we zijn er nog niet.
Ook intern schort er nog een hoop aan de rechten van vrouwen en het voorkomen van geweld tegen vrouwen. Vanwege het langzame proces van de ratificatie van de Istanbul Conventie is door de Commissie wetgeving voorgesteld om ook op het niveau van de Europese Unie bindende wetgeving te maken. Het is aan zowel de lidstaten als het Europees Parlement om deze wetgeving zo snel mogelijk een feit te maken.
